বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা ৰচনা
বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰভা এগৰাকী অসমবহুমুখী শিল্পী আৰু বিপ্লৱী গায়ক আছিল। তেওঁ অসমৰ এজন মহান গায়ক, কবি, নৃত্যশিল্পী, অভিনেতা, সংগীত ৰচনাকাৰ, নাট্যকাৰ আৰু শিল্পী আছিল।
তেওঁ এজন বিশিষ্ট স্বাধীনতা সংগ্ৰামীও আছিল যিয়ে দেশৰ মুক্তি সংগ্ৰামত সক্ৰিয়ভাৱে অংশগ্ৰহণ কৰিছিল। তেওঁক সাধাৰণতে ‘কালাগুৰু’ (কলাশিক্ষক) বুলি কোৱা হয়। সংগীতৰ ক্ষেত্ৰত তেওঁৰ বিশাল অৱদানৰ বাবে, তেওঁক অসমৰ লিওনাৰ্ডো দা ভিঞ্চি বুলি জনা যায়।
বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা জীৱনী
১৯০৯ চনৰ ৩১ জানুৱাৰীত ঢাকাত বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰভাৰ জন্ম হৈছিল। তেওঁৰ দেউতাক গোপাল চন্দ্ৰ ৰাভা এজন ব্ৰিটিছ আৰক্ষী বিষয়া আছিল।
কলাগুৰুৱে তেওঁৰ প্ৰাৰম্ভিক বছৰবোৰ ঢাকাত অতিবাহিত কৰিছিল। তেওঁ এজন কিংবদন্তী স্বাধীনতা সংগ্ৰামী আছিল। তেওঁ দেশৰ স্বাধীনতা সংগ্ৰাম আন্দোলনৰ এজন সক্ৰিয় সদস্য আছিল আৰু তেওঁৰ গোটেই জীৱন ইয়াৰ বাবে উৎসৰ্গিত কৰিছিল।
মহাত্মা গান্ধীয়ে তেওঁক প্ৰভাৱিত কৰিছিল। তেওঁ কেতিয়াও ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছৰ সদস্য হোৱা নাছিল। তেওঁৰ বাবে, কংগ্ৰেছ এক বুৰ্জোয়া দল আছিল।
তেওঁৰ বাবে স্বাধীনতাৰ অৰ্থ কেৱল ব্ৰিটিছ শাসনৰ পৰা মুক্তিতকৈ অধিক আছিল; ইয়াৰ অৰ্থ আছিল পুঁজিবাদ, মজুৰী শ্ৰম, দৰিদ্ৰতা আৰু সকলো সামাজিক ৰোগৰ পৰা মুক্তি। তেওঁ কয়, “মই প্ৰয়োজনীয়তাৰ পৰা স্বাধীনতাৰ ক্ষেত্ৰলৈ বিপ্লৱৰ বাবে যুঁজি আছোঁ।”
তেওঁ ২৫০০ বিঘাৰ এটা পৈতৃক সম্পত্তি কৃষকসকলৰ ওচৰত এৰি দিছিল। তার ক্যাসফ্রেজ ছিল ‘হাল জার মতি টার।’ বৰ্তমানৰ তেজপুৰ বিশ্ববিদ্যালয়খন কলাগুৰুৰ দ্বাৰা দান কৰা ভূমিত নিৰ্মাণ কৰা হৈছে।
তেওঁ বাওঁপন্থী আৰু ভাৰতীয় কমিউনিষ্ট পাৰ্টিৰ সমৰ্থক আছিল। তেওঁ ১৯৪৫ চনত ভাৰতীয় বিপ্লৱী কমিউনিষ্ট পাৰ্টিত যোগদান কৰিছিল। তেওঁ ১৯৫১ চনত ইণ্ডিয়ান পিপলছ থিয়েটাৰ এছ’চিয়েশ্যনৰ অসম শাখাৰ সভাপতি নিৰ্বাচিত হৈছিল। ১৯৬৯ চনত কালাগুৰুৰ মৃত্যু হয়।
প্ৰতি বছৰে 20 জুনত, অসমে ‘বিষ্ণু ৰভা দিৱস’ উদযাপন কৰে। কলাগুৰুৱে বাংলা মাধ্যমৰ জৰিয়তে ঢাকাত প্ৰাথমিক শিক্ষা আৰম্ভ কৰিছিল। অসমলৈ যোৱাৰ পিছত তেওঁ তেজপুৰ চৰকাৰী উচ্চ বিদ্যালয়ত হাইস্কুলশিক্ষা আৰম্ভ কৰিছিল। তেওঁ কলিকতাত শিক্ষা ৰক্ষা কৰিছিল।
বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভাৰ কেৰিয়াৰ
বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰভা এজন মৌলবাদী আছিল। তেওঁ সদায় নিপীড়িতসকলৰ বাবে যুঁজদি আছিল। কালাগুৰুৰ প্ৰায় সকলো বোৰ কামে সমাজৰ কম ভাগ্যৱান সদস্যসকলৰ বাবে উদ্বেগ প্ৰকাশ কৰে।
কলাগুৰু সমাজৰ দুৰ্বল শ্ৰেণীৰ সশক্তিকৰণ আৰু মুক্তিৰ সৈতে চিন্তিত আছিল। “বানো কোবাং” আছিল বিষ্ণু ৰাভাৰ উৎকৃষ্ট কৃতি। ইয়াত অসমজাতিক গোষ্ঠীৰ জীৱন ৰচিত কৰা হৈছে। কালাগুৰুৰ অন্যান্য উল্লেখযোগ্য ৰচনাসমূহৰ ভিতৰত আছে “মিচিং কনেং”, “সোনপাহি”, “এক্সোমিয়া ক্ৰিষ্টিৰ চামুহ আভাষ”, আৰু “অতিত এক্সম”।
কলাগুৰুৰ বহুতো নাটক মঞ্চত পৰিৱেশন কৰা হৈছে। কালাগুৰুৰ সৈতে সম্পৰ্কিত তেজপুৰৰ বান থিয়েটাৰত লাইভ প্ৰদৰ্শন কৰা হৈছে। বিষ্ণু ৰভা এগৰাকী প্ৰখ্যাত গায়ক আছিল। তেওঁ শংকৰদেৱৰ ‘বৰগীত’ শিকিছিল। তেওঁ ‘বৰগীট’ শব্দটোক আধুনিক ভাষাত এটা নতুন অৰ্থ দিছিল।
তেওঁ অসমৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ বৰগীট গায়ক। কলাগুৰুৱে এশৰো অধিক গান লিখিছে। তেওঁৰ গানবোৰক বিষ্ণু ৰাভা সংগীত বুলি কোৱা হয়।
তেওঁৰ গীতবোৰে বিভিন্ন বিষয় সামৰি লয়, যাৰ ভিতৰত আছে প্ৰকৃতি মাতৃৰ প্ৰতি শ্ৰদ্ধাঞ্জলি, সমাজৰ দুৰ্বল শ্ৰেণীৰ বাবে এক কণ্ঠস্বৰ, চাহ উদ্যোগৰ বিৰুদ্ধে শ্ৰমিকৰ বিদ্ৰোহ, বিপ্লৱী ধাৰণা, দেশৰ স্বাধীনতা ইত্যাদি।
তেওঁ ইউজিন পটিয়েৰৰ বিখ্যাত বিপ্লৱ গীত “আন্তৰ্জাতিক” অসমলৈ অনুবাদ কৰিছিল। তেওঁৰ গীত, যেনে “জুৰোৰ ডেউলোৰ”, “বাইলোট হেলাইজ” আৰু অন্যান্য গীতবোৰ শিশুসকলৰ মাজত অত্যন্ত জনপ্ৰিয়।
বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰভা এজন বহুমুখী শিল্পী আছিল। তেওঁ এজন পৰিচালক, অভিনেতা আৰু সুৰকাৰ হিচাপে কাম কৰিছিল। তেওঁ এজন সম্পূৰ্ণ অভিনেতা আছিল।
তেওঁ তেজপুৰৰ বান থিয়েটাৰত নাটকত অভিনয় কৰিছিল। তেওঁৰ মুখ্য অভিনয়ৰ লক্ষ্য আছিল জনসাধাৰণক শিক্ষিত কৰা।
বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভা সন্মান
বিষ্ণু ৰাভা স্মৃতি উদিয়ান হৈছে অসমৰ মহান আইকনৰ প্ৰতি উৎসৰ্গিত এখন স্মাৰক উদ্যান। উদ্যানখন পূজাৰ ওচৰৰ ব্ৰহ্মপুত্ৰ নদীৰ পাৰত অৱস্থিত।
তেওঁৰ পুত্ৰ হেমৰাজ ৰাভাই উদ্যানখনৰ নিৰ্মাণৰ কাম আৰম্ভ কৰিছিল। পিছত, কামটো অসম চৰকাৰে গ্ৰহণ কৰিছিল। উদ্যানখনত কালাগুৰুৰ শ্মশানৰ স্থানো আছে।
কলাগুৰাৰ বহুতো কাম দেৱালত ভাস্কৰ্যকৰা হৈছে। অসম চৰকাৰে সংস্কৃতি আৰু সংগীতৰ ক্ষেত্ৰত প্ৰাপ্তিপ্ৰাপ্ত সকলক কলাগুৰু বিষ্ণু ৰাভা বঁটা প্ৰদান কৰে।